Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, που βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, διατηρεί ένα δομημένο σύστημα τελωνειακών δασμών που ρυθμίζει τις εισαγωγές και δημιουργεί έσοδα, προστατεύοντας παράλληλα τις εγχώριες βιομηχανίες της. Ως μέλος της Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) και υπογράφον μέρος της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (SAA) με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα έχει ενσωματώσει τις εμπορικές της πολιτικές σε περιφερειακά και ευρωπαϊκά πλαίσια. Το δασμολογικό σύστημα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης έχει σχεδιαστεί για να εξισορροπεί την προώθηση του εμπορίου με την προστασία των τοπικών βιομηχανιών και οι δασμοί ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος και τη χώρα προέλευσής του. Εκτός από τους τυπικούς δασμούς, ισχύουν ειδικοί δασμοί στις εισαγωγές από ορισμένες χώρες που δεν έχουν προτιμησιακό καθεστώς εμπορίου.
Συντελεστές τελωνειακών δασμών ανά κατηγορία προϊόντος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη
1. Γεωργικά Προϊόντα
Η γεωργία διαδραματίζει βασικό ρόλο στην οικονομία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και η κυβέρνηση εφαρμόζει διάφορους δασμούς στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων για να προστατεύσει τους τοπικούς αγρότες, διασφαλίζοντας παράλληλα την πρόσβαση σε βασικά τρόφιμα. Η χώρα εισάγει μια ποικιλία γεωργικών προϊόντων, όπως δημητριακά, φρούτα, λαχανικά και ζώα.
1.1 Βασικά Γεωργικά Προϊόντα
- Δημητριακά και σιτηρά: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει σημαντικές ποσότητες δημητριακών όπως σιτάρι, καλαμπόκι και κριθάρι. Οι δασμοί για αυτά τα προϊόντα ποικίλλουν ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς.
- Σιτάρι και καλαμπόκι: Οι εισαγωγικοί δασμοί κυμαίνονται γενικά από 5% έως 10%.
- Ρύζι: Το εισαγόμενο ρύζι υπόκειται σε δασμό 10%, αν και ενδέχεται να ισχύουν μειωμένοι δασμοί βάσει ορισμένων εμπορικών συμφωνιών.
- Φρούτα και Λαχανικά: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει πολλά φρούτα και λαχανικά, ειδικά κατά τη διάρκεια της εκτός εποχής.
- Εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια): Υπόκεινται σε δασμούς 5% έως 10%.
- Πατάτες, ντομάτες και κρεμμύδια: Συνήθως φορολογούνται με 10%, με διακυμάνσεις που βασίζονται στην τοπική παραγωγή.
1.2 Κτηνοτροφία και Γαλακτοκομικά Προϊόντα
- Κρέας και πουλερικά: Οι εισαγωγές κρέατος αντιμετωπίζουν δασμούς που αποσκοπούν στην προστασία του εγχώριου κτηνοτροφικού τομέα.
- Βοδινό και χοιρινό κρέας: Οι δασμοί κυμαίνονται από 15% έως 20%.
- Πουλερικά (κοτόπουλο, γαλοπούλα): Γενικά φορολογούνται με συντελεστή 10% έως 15%.
- Ψάρια και θαλασσινά: Οι εισαγωγικοί δασμοί στα ψάρια και τα θαλασσινά είναι γενικά χαμηλότεροι για να εξασφαλιστεί σταθερός εφοδιασμός.
- Φρέσκα και κατεψυγμένα ψάρια: Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 5% έως 10%.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα: Οι εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το γάλα, το τυρί και το βούτυρο, υπόκεινται σε μέτριους δασμούς.
- Γάλα και γάλα σε σκόνη: Γενικά φορολογούνται με 5%.
- Τυρί και βούτυρο: Οι δασμοί κυμαίνονται από 10% έως 15%.
1.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Ως συμβαλλόμενο μέρος της CEFTA και της ΣΣΣ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη επωφελείται από μειωμένους ή μηδενικούς δασμούς στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από κράτη μέλη της CEFTA και χώρες της ΕΕ. Οι εισαγωγές από χώρες χωρίς προτιμησιακό εμπόριο ενδέχεται να υπόκεινται σε υψηλότερους δασμούς.
2. Βιομηχανικά Αγαθά
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών προϊόντων για να υποστηρίξει τους τομείς της μεταποίησης και των κατασκευών. Οι δασμοί στα βιομηχανικά προϊόντα ποικίλλουν ανάλογα με το αν πρόκειται για τελικά προϊόντα ή για πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή.
2.1 Μηχανήματα και εξοπλισμός
- Βιομηχανικά Μηχανήματα: Για την υποστήριξη της τοπικής βιομηχανίας, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εφαρμόζει γενικά χαμηλούς δασμούς στις εισαγωγές βιομηχανικών μηχανημάτων.
- Μηχανήματα κατασκευών (εκσκαφείς, μπουλντόζες): Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 1% έως 5%.
- Μηχανήματα και εξοπλισμός κατασκευής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων: Υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 0% έως 5%.
- Ηλεκτρικός Εξοπλισμός: Τα ηλεκτρικά μηχανήματα και ο εξοπλισμός, όπως οι γεννήτριες και οι μετασχηματιστές, υπόκεινται σε τιμολόγια που κυμαίνονται από 5% έως 10%.
2.2 Μηχανοκίνητα οχήματα και μεταφορές
Ο αυτοκινητοβιομηχανικός τομέας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των οχημάτων της, τόσο για προσωπική όσο και για εμπορική χρήση. Η χώρα επιβάλλει δασμούς σε αυτές τις εισαγωγές για να προστατεύσει την αναδυόμενη βιομηχανία συναρμολόγησης αυτοκινήτων.
- Επιβατικά οχήματα: Οι δασμοί εισαγωγής αυτοκινήτων ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του οχήματος και τον κυβισμό του κινητήρα.
- Μικρά επιβατικά οχήματα (κάτω των 1.500cc): Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 5% έως 15%.
- Πολυτελή αυτοκίνητα και SUV: Ενδέχεται να ισχύουν υψηλότεροι δασμοί από 20% έως 30%.
- Εμπορικά οχήματα: Τα φορτηγά και τα λεωφορεία που χρησιμοποιούνται για εμπορικές και μεταφορές υπόκεινται σε δασμούς από 5% έως 15%, ανάλογα με τον σκοπό και το μέγεθος του οχήματος.
- Ανταλλακτικά και αξεσουάρ οχημάτων: Οι εισαγωγικοί δασμοί σε ανταλλακτικά αυτοκινήτων, όπως κινητήρες, ελαστικά και μπαταρίες, κυμαίνονται γενικά από 5% έως 15%.
2.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί για Ορισμένες Χώρες
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη επωφελείται από μειωμένους δασμούς σε βιομηχανικά προϊόντα που εισάγονται από κράτη μέλη της CEFTA και χώρες της ΕΕ στο πλαίσιο της ΣΣΣ. Τα προϊόντα από χώρες μη προτιμησιακού εμπορίου, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν υψηλότερους δασμούς σε σύγκριση.
3. Υφάσματα και Ένδυση
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα είδη ένδυσης αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των εισαγωγών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ιδίως από γειτονικές χώρες και την Ασία. Η χώρα επιβάλλει δασμούς στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα για να εξισορροπήσει την προσιτή τιμή για τους καταναλωτές και την προστασία των τοπικών κατασκευαστών.
3.1 Πρώτες Ύλες
- Υφαντικές Ίνες και Νήματα: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει πρώτες ύλες όπως βαμβάκι, μαλλί και συνθετικές ίνες, με χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για να ενθαρρύνει την τοπική κατασκευή ενδυμάτων.
- Βαμβάκι και μαλλί: Γενικά φορολογούνται με συντελεστή 3% έως 5%.
- Συνθετικές ίνες: Συνήθως υπόκεινται σε δασμούς από 5% έως 10%.
3.2 Τελειωμένα Ρούχα και Ενδύματα
- Ρούχα και Ενδύματα: Τα εισαγόμενα τελικά ενδύματα υπόκεινται σε μέτριους δασμούς για την προστασία των τοπικών κατασκευαστών.
- Casual και καθημερινή ένδυση: Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 10% έως 15%.
- Πολυτελή και επώνυμα ενδύματα: Οι δασμοί κυμαίνονται από 15% έως 25%.
- Υποδήματα: Τα εισαγόμενα υποδήματα γενικά υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 10% έως 20%, ανάλογα με τον τύπο και το υλικό του υποδήματος.
3.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Οι εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ενδυμάτων από χώρες της ΕΕ και μέλη της CEFTA επωφελούνται από μηδενικούς δασμούς βάσει προτιμησιακών εμπορικών συμφωνιών. Οι εισαγωγές από άλλες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, υπόκεινται σε τυποποιημένους δασμολογικούς συντελεστές που ορίζονται στον δασμολογικό πίνακα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
4. Καταναλωτικά αγαθά
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει ένα ευρύ φάσμα καταναλωτικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων ηλεκτρονικών ειδών, ειδών οικιακής χρήσης και επίπλων. Η χώρα επιβάλλει δασμούς σε αυτά τα αγαθά για την προστασία των τοπικών παραγωγών και τη διασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά προϊόντα.
4.1 Ηλεκτρονικά και Οικιακές Συσκευές
- Οικιακές συσκευές: Οι εισαγωγικοί δασμοί σε μεγάλες οικιακές συσκευές, όπως ψυγεία, πλυντήρια ρούχων και κλιματιστικά, ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της συσκευής.
- Ψυγεία και καταψύκτες: Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 10% έως 20%.
- Πλυντήρια ρούχων και κλιματιστικά: Υπόκεινται σε χρεώσεις που κυμαίνονται από 10% έως 15%.
- Ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης: Τα ηλεκτρονικά είδη όπως οι τηλεοράσεις, τα smartphone και οι φορητοί υπολογιστές αντιμετωπίζουν γενικά δασμούς από 5% έως 15%.
- Τηλεοράσεις: Συνήθως φορολογούνται με 10%.
- Smartphones και φορητοί υπολογιστές: Υπόκεινται σε δασμούς από 5% έως 10%.
4.2 Έπιπλα και Εξοπλισμός
- Έπιπλα: Τα εισαγόμενα έπιπλα, συμπεριλαμβανομένων των επίπλων σπιτιού και γραφείου, υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 10% έως 20%.
- Ξύλινα έπιπλα: Συνήθως φορολογούνται με συντελεστή 15% έως 20%.
- Πλαστικά και μεταλλικά έπιπλα: Γενικά υπόκεινται σε δασμούς από 10% έως 15%.
- Έπιπλα Σπιτιού: Είδη όπως χαλιά, κουρτίνες και προϊόντα διακόσμησης σπιτιού φορολογούνται συνήθως με συντελεστή 10% έως 15%.
4.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Τα καταναλωτικά αγαθά που εισάγονται από χώρες της ΕΕ και κράτη μέλη της CEFTA επωφελούνται από μηδενικούς ή μειωμένους δασμούς. Οι εισαγωγές από χώρες εκτός αυτών των προτιμησιακών συμφωνιών υπόκεινται στους κανονικούς δασμολογικούς συντελεστές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
5. Ενέργεια και προϊόντα πετρελαίου
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αναγκών, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων πετρελαίου, από γειτονικές χώρες και πέραν αυτών. Οι δασμοί στα ενεργειακά προϊόντα έχουν σχεδιαστεί για να εξισορροπούν την οικονομική προσιτότητα με την ανάγκη για κρατικά έσοδα.
5.1 Προϊόντα πετρελαίου
- Αργό πετρέλαιο και βενζίνη: Οι δασμοί στις εισαγωγές πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένου του αργού πετρελαίου και της βενζίνης, είναι συνήθως χαμηλοί για τη διατήρηση προσιτών τιμών ενέργειας. Οι δασμοί κυμαίνονται γενικά από 0% έως 5%.
- Ντίζελ και άλλα προϊόντα διύλισης πετρελαίου: Τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου, όπως το ντίζελ και τα καύσιμα αεροπορίας, υπόκεινται σε χαμηλούς δασμούς από 0% έως 5%, ανάλογα με την πηγή και την προβλεπόμενη χρήση.
5.2 Εξοπλισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
- Ηλιακοί συλλέκτες και ανεμογεννήτριες: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη υποστηρίζει την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εφαρμόζοντας μηδενικούς ή χαμηλούς δασμούς σε εξοπλισμό που χρησιμοποιείται σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως ηλιακοί συλλέκτες και ανεμογεννήτριες.
6. Φαρμακευτικά προϊόντα και ιατρικός εξοπλισμός
Η διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη αποτελεί προτεραιότητα για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και, ως εκ τούτου, οι δασμοί σε βασικά φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό διατηρούνται χαμηλοί ή μηδενικοί για να διασφαλιστεί η οικονομική προσιτότητα και η διαθεσιμότητα.
6.1 Φαρμακευτικά προϊόντα
- Φάρμακα: Τα βασικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων που σώζουν ζωές, υπόκεινται γενικά σε μηδενικούς ή χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για να διασφαλιστεί η προσιτή τιμή τους. Τα μη βασικά φαρμακευτικά προϊόντα ενδέχεται να υπόκεινται σε δασμούς 5% έως 10%.
6.2 Ιατρικές Συσκευές
- Ιατρικός Εξοπλισμός: Οι ιατρικές συσκευές, όπως τα διαγνωστικά εργαλεία, τα χειρουργικά εργαλεία και οι νοσοκομειακές κλίνες, υπόκεινται συνήθως σε μηδενικούς ή χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για την υποστήριξη του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
7. Ειδικοί εισαγωγικοί δασμοί και απαλλαγές
Το σύστημα τελωνειακών δασμών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης περιλαμβάνει ειδικούς δασμούς και απαλλαγές που βασίζονται σε εμπορικές συμφωνίες και στη χώρα προέλευσης των εισαγόμενων αγαθών.
7.1 Ειδικοί δασμοί για χώρες εκτός ΕΕ και χώρες εκτός CEFTA
Οι εισαγωγές από χώρες εκτός ΕΕ και CEFTA, όπως η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία, υπόκεινται στους τυπικούς τελωνειακούς δασμούς που ορίζονται στον δασμολογικό πίνακα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Αυτά τα αγαθά ενδέχεται να αντιμετωπίσουν υψηλότερους δασμούς σε σύγκριση με τις εισαγωγές από χώρες προτιμησιακού εμπορίου.
7.2 Διμερείς και Πολυμερείς Συμφωνίες
- Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA): Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη επωφελείται από μηδενικούς δασμούς σε αγαθά που διακινούνται με άλλα μέλη της CEFTA, συμπεριλαμβανομένων της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Αλβανίας και του Κοσσυφοπεδίου.
- Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) με την Ευρωπαϊκή Ένωση: Η ΣΣΣ παρέχει αδασμολόγητη πρόσβαση για τα περισσότερα αγαθά που εισάγονται από χώρες της ΕΕ. Σε αντάλλαγμα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη απολαμβάνει προτιμησιακή πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ για τις εξαγωγές της.
- Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ): Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη επωφελείται από μειωμένους δασμούς σε ορισμένα αγαθά που εισάγονται από αναπτυσσόμενες χώρες στο πλαίσιο του συστήματος ΣΓΠ, προωθώντας το εμπόριο με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Στοιχεία χώρας
- Επίσημη ονομασία: Βοσνία και Ερζεγοβίνη
- Πρωτεύουσα: Σαράγεβο
- Μεγαλύτερες πόλεις:
- Σαράγεβο (Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη)
- Μπάνια Λούκα
- Τούζλα
- Κατά κεφαλήν εισόδημα: Περίπου 6.000 δολάρια ΗΠΑ (εκτίμηση 2023)
- Πληθυσμός: Περίπου 3,2 εκατομμύρια (εκτίμηση 2023)
- Επίσημες γλώσσες: Βοσνιακά, Σερβικά, Κροατικά
- Νόμισμα: Μετατρέψιμο Μάρκο (BAM)
- Τοποθεσία: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συνορεύει με την Κροατία στα βόρεια και δυτικά, τη Σερβία στα ανατολικά, το Μαυροβούνιο στα νοτιοανατολικά και την Αδριατική Θάλασσα στα νοτιοδυτικά.
Γεωγραφία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι μια ορεινή χώρα που καλύπτει έκταση 51.197 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η χώρα διαθέτει ένα ποικίλο τοπίο, που κυμαίνεται από πυκνά δάση και οροσειρές έως κοιλάδες ποταμών και μια μικρή ακτογραμμή στην Αδριατική Θάλασσα.
- Βουνά: Οι Δειναρικές Άλπεις κυριαρχούν σε μεγάλο μέρος της χώρας, με την υψηλότερη κορυφή του Μάγκλιτς (2.386 μέτρα).
- Ποτάμια: Σημαντικά ποτάμια περιλαμβάνουν τον Σάβα, τον Ντρίνα, τον Νερέτβα και την Ούνα, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ενέργειας και τη γεωργία της χώρας.
- Κλίμα: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει ηπειρωτικό κλίμα στις βόρειες και κεντρικές περιοχές, με ζεστά καλοκαίρια και κρύους χειμώνες, και μεσογειακό κλίμα κατά μήκος των ακτών της Αδριατικής.
Οικονομία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
Η οικονομία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κατηγοριοποιείται ως οικονομία ανώτερου-μεσαίου εισοδήματος, με ένα μείγμα βιομηχανίας, γεωργίας και υπηρεσιών. Η χώρα εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις συνέπειες της σύγκρουσης της δεκαετίας του 1990 και η οικονομία της αναπτύσσεται σταθερά, χάρη στην απελευθέρωση του εμπορίου, τη βιομηχανική ανάπτυξη και τις ξένες επενδύσεις.
1. Μεταποίηση και Βιομηχανία
Ο μεταποιητικός τομέας είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με βιομηχανίες όπως τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων, τα μηχανήματα, τα χημικά και η επεξεργασία μετάλλων να παίζουν βασικούς ρόλους. Η κλωστοϋφαντουργία και η επεξεργασία ξύλου είναι επίσης σημαντικές εξαγωγικές βιομηχανίες.
2. Γεωργία
Η γεωργία παραμένει ουσιαστικό μέρος της οικονομίας, απασχολώντας ένα σημαντικό μέρος του αγροτικού πληθυσμού. Η χώρα παράγει σιτάρι, καλαμπόκι, φρούτα και λαχανικά και είναι γνωστή για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και την κτηνοτροφία της.
3. Τουρισμός και Υπηρεσίες
Ο τουρισμός είναι ένας αναπτυσσόμενος τομέας, με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να προσελκύει επισκέπτες στις ιστορικές πόλεις, τα φυσικά πάρκα και τα χιονοδρομικά κέντρα της. Το Σαράγεβο, ειδικότερα, είναι γνωστό για την πολιτιστική του κληρονομιά και τον ρόλο του ως σημείου συνάντησης μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
4. Ενέργεια και Υδροηλεκτρική Ενέργεια
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους και αποτελεί σημαντικό εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως υδροηλεκτρικής ενέργειας. Η χώρα επιδιώκει να επεκτείνει τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με επενδύσεις σε αιολικά πάρκα και έργα ηλιακής ενέργειας.
