Η Αρμενία, που βρίσκεται στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου, διατηρεί ένα διαφοροποιημένο και δομημένο δασμολογικό καθεστώς που παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση των εισαγωγών, στην προστασία των εγχώριων βιομηχανιών και στη δημιουργία κρατικών εσόδων. Ως μέλος της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΟΕ), η Αρμενία ακολουθεί ένα ενιαίο σύστημα τελωνειακών δασμών μαζί με άλλες χώρες μέλη όπως η Ρωσία, το Καζακστάν, η Λευκορωσία και η Κιργιζία. Το δασμολογικό σύστημα της χώρας έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει βασικούς τομείς της οικονομίας, όπως η γεωργία και η μεταποίηση, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαθεσιμότητα βασικών αγαθών σε ανταγωνιστικές τιμές. Οι εμπορικές πολιτικές της Αρμενίας διαμορφώνονται επίσης από τις διμερείς και πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες της, οι οποίες παρέχουν προτιμησιακούς δασμούς για εισαγωγές από συγκεκριμένες χώρες ή περιοχές.
Προσαρμοσμένοι δασμολογικοί συντελεστές ανά κατηγορία προϊόντος στην Αρμενία
1. Γεωργικά Προϊόντα
Ο γεωργικός τομέας της Αρμενίας είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία της, απασχολώντας σημαντικό μέρος του πληθυσμού και συμβάλλοντας στην αγροτική ανάπτυξη. Για την προστασία των τοπικών αγροτών και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, η Αρμενία επιβάλλει δασμούς σε μια ποικιλία εισαγόμενων γεωργικών προϊόντων. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να εισάγει μεγάλη ποσότητα τροφίμων για να καλύψει την εγχώρια ζήτηση και οι δασμοί ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος.
1.1 Βασικά Γεωργικά Προϊόντα
- Δημητριακά και σιτηρά: Η Αρμενία επιβάλλει σχετικά χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) στις εισαγωγές βασικών προϊόντων όπως το σιτάρι, το ρύζι και το καλαμπόκι, για να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια και την προσιτή τιμή.
- Λαχανικά και φρούτα: Οι δασμολογικοί συντελεστές στα φρέσκα προϊόντα ποικίλλουν ανάλογα με την εποχικότητα και την τοπική προσφορά.
- Πατάτες και κρεμμύδια: 10% έως 15%
- Εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια): 15% έως 20%
- Μήλα, αχλάδια και άλλα φρούτα: 10% έως 15%
- Ζάχαρη και Γλυκαντικά: Οι εισαγωγές ζάχαρης υπόκεινται σε δασμούς 5% έως 10%, ενώ άλλα γλυκαντικά ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δασμούς έως και 15%.
1.2 Κτηνοτροφία και Γαλακτοκομικά Προϊόντα
- Κρέας και πουλερικά: Οι εισαγωγές κρέατος, συμπεριλαμβανομένου του βοδινού, του κοτόπουλου και του χοιρινού κρέατος, φορολογούνται γενικά με συντελεστή 10% έως 20% για την προστασία της τοπικής βιομηχανίας κρέατος.
- Ψάρια και θαλασσινά: Οι εισαγωγές ψαριών και θαλασσινών υπόκεινται σε δασμούς από 5% έως 10%, με χαμηλότερους συντελεστές να εφαρμόζονται στα φρέσκα ψάρια.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα: Τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα, το τυρί και το βούτυρο φορολογούνται με συντελεστές μεταξύ 10% και 20%, ανάλογα με τον τύπο και το επίπεδο επεξεργασίας του προϊόντος.
1.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Η Αρμενία, ως μέλος της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΟΑΕ), εφαρμόζει κοινό εξωτερικό δασμό στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από χώρες μη μέλη. Ωστόσο, τα αγαθά που εισάγονται από χώρες μέλη της ΕΟΑΕ επωφελούνται από μηδενικούς δασμούς. Η Αρμενία έχει επίσης εμπορικές συμφωνίες με χώρες όπως το Ιράν και μέλη της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένους ή προτιμησιακούς δασμολογικούς συντελεστές για ορισμένα γεωργικά προϊόντα.
2. Βιομηχανικά Αγαθά
Τα βιομηχανικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος των εισαγωγών της Αρμενίας, ιδίως μηχανήματα, εξοπλισμός και δομικά υλικά. Οι δασμοί στα βιομηχανικά προϊόντα έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τις τοπικές βιομηχανίες, επιτρέποντας παράλληλα την πρόσβαση στις απαραίτητες τεχνολογίες και υλικά.
2.1 Μηχανήματα και εξοπλισμός
- Βιομηχανικά Μηχανήματα: Οι δασμοί στα βιομηχανικά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σε τομείς όπως οι κατασκευές, η μεταποίηση και η εξόρυξη κυμαίνονται συνήθως από 5% έως 15%, ανάλογα με τον τύπο του μηχανήματος.
- Ηλεκτρικός Εξοπλισμός: Οι δασμοί για τον ηλεκτρικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των γεννητριών, των μετασχηματιστών και των ηλεκτρονικών ειδών βιομηχανικής κλίμακας, είναι γενικά 10% έως 20%.
- Εξοπλισμός Κατασκευών: Τα βαριά μηχανήματα για κατασκευαστικά έργα, όπως γερανοί, εκσκαφείς και μπουλντόζες, ενδέχεται να φορολογούνται με συντελεστές μεταξύ 5% και 15% για την υποστήριξη της ανάπτυξης υποδομών.
2.2 Μηχανοκίνητα οχήματα και μεταφορές
Η Αρμενία επιβάλλει δασμούς στα εισαγόμενα μηχανοκίνητα οχήματα για τη ρύθμιση της αγοράς και την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, με υψηλότερους δασμούς σε πολυτελή και μεγάλα οχήματα.
- Επιβατικά οχήματα: Οι δασμοί εισαγωγής για επιβατικά οχήματα ποικίλλουν ανάλογα με τον κυβισμό του κινητήρα:
- Μικρά οχήματα (κάτω των 1.500cc): 10% έως 15%
- Μεγαλύτερα οχήματα (άνω των 2.000cc): 20% έως 30%
- Επαγγελματικά Οχήματα: Τα φορτηγά, τα λεωφορεία και άλλα επαγγελματικά οχήματα υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 5% έως 15%, ανάλογα με τον τύπο και τη χρήση του οχήματος.
- Ανταλλακτικά και εξαρτήματα οχημάτων: Οι δασμοί σε ανταλλακτικά και αξεσουάρ οχημάτων, όπως ελαστικά, μπαταρίες και εξαρτήματα κινητήρα, κυμαίνονται από 5% έως 15%.
2.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί για Ορισμένες Χώρες
Στο πλαίσιο της ΕΟΕ, η Αρμενία εφαρμόζει προτιμησιακούς δασμούς σε βιομηχανικά προϊόντα που εισάγονται από άλλα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα μηδενικούς δασμούς για τα περισσότερα προϊόντα από αυτές τις χώρες. Για τις χώρες εκτός ΕΟΕ, ισχύει ο κοινός εξωτερικός δασμός, ο οποίος μπορεί να είναι υψηλότερος, ιδίως για προϊόντα από περιοχές όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η Ασία.
3. Υφάσματα και Ένδυση
Η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ένδυσης στην Αρμενία είναι μικρή αλλά αναπτυσσόμενη, με έμφαση στις παραδοσιακές χειροτεχνίες και την κατασκευή ενδυμάτων. Οι δασμοί στα εισαγόμενα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα τελικά ενδύματα έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τους τοπικούς παραγωγούς και να ενθαρρύνουν την εγχώρια παραγωγή.
3.1 Πρώτες Ύλες
- Πρώτες ύλες κλωστοϋφαντουργίας: Οι εισαγωγές πρώτων υλών όπως το βαμβάκι, το μαλλί και οι συνθετικές ίνες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ενδυμάτων υπόκεινται σε χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για την υποστήριξη των τοπικών κατασκευαστών.
3.2 Τελειωμένα Ρούχα και Ενδύματα
- Ρούχα και Ενδύματα: Οι εισαγωγές τελικών ενδυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ενδυμάτων, των εξωτερικών ενδυμάτων και των αξεσουάρ, υπόκεινται σε δασμούς από 15% έως 30%.
- Υποδήματα: Τα εισαγόμενα υποδήματα υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 15% έως 25%, ανάλογα με τον τύπο υποδήματος και το υλικό που χρησιμοποιείται.
3.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα είδη ένδυσης που εισάγονται από χώρες της ΕΟΕ εξαιρούνται από τους δασμούς βάσει της συμφωνίας για την κοινή αγορά, ενώ εκείνα που εισάγονται από άλλες περιοχές ενδέχεται να υπόκεινται στον κοινό εξωτερικό δασμό που εφαρμόζεται σε χώρες εκτός ΕΟΕ.
4. Καταναλωτικά αγαθά
Τα καταναλωτικά αγαθά αντιπροσωπεύουν σημαντικό μερίδιο των εισαγωγών της Αρμενίας, ιδίως ηλεκτρονικά είδη, είδη οικιακής χρήσης και προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Η κυβέρνηση επιβάλλει μεταβλητούς δασμούς σε αυτά τα είδη, εξισορροπώντας την ανάγκη δημιουργίας εσόδων με τη διασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά αγαθά.
4.1 Ηλεκτρονικά και Οικιακές Συσκευές
- Οικιακές συσκευές: Οι εισαγωγικοί δασμοί σε οικιακές συσκευές όπως ψυγεία, πλυντήρια ρούχων και κλιματιστικά κυμαίνονται από 10% έως 20%.
- Ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης: Τα ηλεκτρονικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των τηλεοράσεων, των φορητών υπολογιστών και των smartphone, υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 10% έως 15%, με υψηλότερους συντελεστές να εφαρμόζονται σε μάρκες πολυτελείας και μοντέλα υψηλής τεχνολογίας.
4.2 Έπιπλα και Εξοπλισμός
- Έπιπλα: Τα εισαγόμενα έπιπλα, συμπεριλαμβανομένων των επίπλων σπιτιού και γραφείου, υπόκεινται γενικά σε δασμούς από 10% έως 25%, ανάλογα με το υλικό και το σχέδιο.
- Επίπλωση σπιτιού: Είδη όπως χαλιά, κουρτίνες και είδη διακόσμησης σπιτιού φορολογούνται με συντελεστή 15% έως 20%.
4.3 Ειδικοί Εισαγωγικοί Δασμοί
Τα καταναλωτικά αγαθά από χώρες της ΕΟΕ γενικά εξαιρούνται από δασμούς, ενώ εκείνα που εισάγονται από χώρες εκτός ΕΟΕ υπόκεινται στον κοινό εξωτερικό δασμολόγιο της Αρμενίας, ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με το προϊόν και την ταξινόμησή του.
5. Ενέργεια και προϊόντα πετρελαίου
Η Αρμενία εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών και πετρελαϊκών προϊόντων της, με δασμούς που αποσκοπούν στη διασφάλιση προσιτών τιμών, ενώ παράλληλα δημιουργούν έσοδα για την κυβέρνηση.
5.1 Προϊόντα πετρελαίου
- Αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο: Η Αρμενία εισάγει αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο με χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για να διατηρήσει σταθερό ενεργειακό εφοδιασμό.
- Προϊόντα διύλισης πετρελαίου: Η βενζίνη, το ντίζελ και άλλα προϊόντα διύλισης πετρελαίου υπόκεινται γενικά σε δασμούς από 5% έως 10%, ανάλογα με τον τύπο και τη χρήση.
5.2 Εξοπλισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
- Ηλιακοί συλλέκτες και ανεμογεννήτριες: Για την προώθηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Αρμενία εφαρμόζει χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) σε εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για εγκαταστάσεις ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
6. Φαρμακευτικά προϊόντα και ιατρικός εξοπλισμός
Η Αρμενία δίνει μεγάλη έμφαση στη διασφάλιση οικονομικά προσιτής υγειονομικής περίθαλψης για τον πληθυσμό της, με αποτέλεσμα χαμηλούς ή μηδενικούς δασμούς σε βασικά φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό.
6.1 Φαρμακευτικά προϊόντα
- Φάρμακα: Τα βασικά φάρμακα γενικά εξαιρούνται από δασμούς, ενώ στα φάρμακα που σώζουν ζωές εφαρμόζονται μηδενικοί δασμοί. Τα μη βασικά φαρμακευτικά προϊόντα ενδέχεται να υπόκεινται σε δασμούς 5% έως 10%.
6.2 Ιατρικές Συσκευές
- Ιατρικός Εξοπλισμός: Η εισαγωγή ιατρικών συσκευών, συμπεριλαμβανομένων των διαγνωστικών εργαλείων και του νοσοκομειακού εξοπλισμού, υπόκειται σε χαμηλούς δασμούς (0% έως 5%) για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
7. Ειδικοί εισαγωγικοί δασμοί και απαλλαγές
7.1 Ειδικοί δασμοί για χώρες εκτός ΕΟΕ
Για χώρες εκτός της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΟΕ), η Αρμενία εφαρμόζει τον κοινό εξωτερικό δασμολόγιο, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερους δασμούς σε σύγκριση με τις εισαγωγές από χώρες της ΕΟΕ. Ωστόσο, η Αρμενία έχει επίσης υπογράψει διμερείς συμφωνίες με αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν και των κρατών μελών της ΚΑΚ, οι οποίες ενδέχεται να παρέχουν προτιμησιακούς δασμολογικούς συντελεστές για ορισμένα προϊόντα.
7.2 Διμερείς και Πολυμερείς Συμφωνίες
Η Αρμενία επωφελείται από αρκετές συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (FTA) και προτιμησιακές εμπορικές ρυθμίσεις που επηρεάζουν τη δασμολογική της δομή. Αξιοσημείωτες συμφωνίες περιλαμβάνουν:
- Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU): Η Αρμενία επωφελείται από μηδενικούς δασμούς στα περισσότερα αγαθά που διακινούνται με άλλα κράτη μέλη της EAEU.
- Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ): Η Αρμενία έχει συνάψει προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες με χώρες της ΚΑΚ, οι οποίες συχνά οδηγούν σε μειωμένους δασμούς για τα αγαθά που εισάγονται από αυτές τις χώρες.
- ΣΓΠ (Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων): Η Αρμενία επωφελείται από το πρόγραμμα ΣΓΠ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο επιτρέπει μειωμένους δασμούς σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που εισάγονται από την ΕΕ.
Στοιχεία χώρας
- Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Αρμενίας
- Πρωτεύουσα: Ερεβάν
- Μεγαλύτερες πόλεις:
- Ερεβάν (Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη)
- Γκιουμρί
- Βαναντζόρ
- Κατά κεφαλήν εισόδημα: Περίπου 4.600 δολάρια ΗΠΑ (εκτίμηση 2023)
- Πληθυσμός: Περίπου 3 εκατομμύρια (εκτίμηση 2023)
- Επίσημη γλώσσα: Αρμενικά
- Νόμισμα: Αρμενικό Ντραμ (AMD)
- Γεωγραφική θέση: Η Αρμενία βρίσκεται στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου και συνορεύει με τη Γεωργία στα βόρεια, το Αζερμπαϊτζάν στα ανατολικά, το Ιράν στα νότια και την Τουρκία στα δυτικά.
Γεωγραφία της Αρμενίας
Η Αρμενία είναι μια μεσόγειος χώρα με ορεινό έδαφος, γεγονός που την καθιστά μια από τις πιο τραχιές περιοχές στον κόσμο. Καλύπτει μια έκταση 29.743 τετραγωνικών χιλιομέτρων και η ποικιλόμορφη γεωγραφία της περιλαμβάνει βουνά, ποτάμια και εύφορες κοιλάδες.
- Βουνά: Η Αρμενία είναι μέρος των βουνών του Καυκάσου, με το όρος Αραγάτς να είναι το υψηλότερο σημείο στα 4.090 μέτρα.
- Λίμνες: Η Αρμενία φιλοξενεί τη λίμνη Σεβάν, μία από τις μεγαλύτερες λίμνες γλυκού νερού σε μεγάλο υψόμετρο στον κόσμο.
- Κλίμα: Η χώρα έχει ηπειρωτικό κλίμα με ζεστά καλοκαίρια και κρύους χειμώνες, το οποίο ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή.
Οικονομία της Αρμενίας
Η Αρμενία έχει μια αναπτυσσόμενη οικονομία που έχει επιδείξει ανθεκτικότητα παρά τις περιφερειακές προκλήσεις. Η οικονομία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις υπηρεσίες, τη βιομηχανία και τη γεωργία, με αυξανόμενη έμφαση στις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας.
1. Γεωργία
Η γεωργία αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος του ΑΕΠ της Αρμενίας, απασχολώντας μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η χώρα παράγει φρούτα, λαχανικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, αλλά εξακολουθεί να βασίζεται στις εισαγωγές για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης τροφίμων.
2. Μεταλλεία και Βιομηχανία
Ο βιομηχανικός τομέας της Αρμενίας κυριαρχείται από την εξόρυξη, η οποία περιλαμβάνει την εξόρυξη χαλκού, μολυβδαινίου και άλλων ορυκτών. Η χώρα έχει επίσης έναν αναπτυσσόμενο μεταποιητικό τομέα, με την κλωστοϋφαντουργία, την ηλεκτρονική και την επεξεργασία τροφίμων να αποτελούν σημαντικές βιομηχανίες.
3. Υπηρεσίες και Τουρισμός
Ο τομέας των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού, αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη της αρμενικής οικονομίας. Το Ερεβάν, ειδικότερα, προσελκύει τουρίστες λόγω των ιστορικών του χώρων, των πολιτιστικών αξιοθέατων και της εγγύτητάς του σε φυσικά αξιοθέατα όπως το όρος Αραράτ.
4. Βιομηχανία Υψηλής Τεχνολογίας
Η Αρμενία έχει τοποθετηθεί ως κόμβος για τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και πληροφορικής (ΠΤ), με τον αυξανόμενο αριθμό νεοσύστατων επιχειρήσεων και εταιρειών πληροφορικής να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη.
