Το Ιράν, μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Μέσης Ανατολής, έχει ένα πολύπλοκο εμπορικό περιβάλλον που διαμορφώνεται από τη γεωπολιτική του θέση, τις εγχώριες παραγωγικές του δυνατότητες και τις διεθνείς κυρώσεις. Ως χώρα που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές βασικών βιομηχανικών εισροών και καταναλωτικών αγαθών, το Ιράν εφαρμόζει ένα σύστημα προσαρμοσμένων δασμών που εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς: την προστασία των εγχώριων βιομηχανιών, τη δημιουργία κρατικών εσόδων και τη ρύθμιση της εισροής ξένων αγαθών. Οι δασμολογικοί συντελεστές του Ιράν ποικίλλουν ανά κατηγορία προϊόντος, με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της τοπικής μεταποίησης και της βιομηχανικής αυτοδυναμίας σε στρατηγικούς τομείς. Εκτός από τους τυπικούς δασμούς, η ιρανική κυβέρνηση μπορεί να επιβάλει ειδικούς εισαγωγικούς δασμούς βάσει συγκεκριμένων εμπορικών σχέσεων, γεωπολιτικών ανησυχιών ή πρακτικών στρέβλωσης της αγοράς.
Δομή τελωνειακών δασμών στο Ιράν
Γενική Δασμολογική Πολιτική στο Ιράν
Το δασμολογικό σύστημα του Ιράν διαχειρίζεται η Τελωνειακή Διοίκηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν (IRICA) και βασίζεται στο Εναρμονισμένο Σύστημα Περιγραφής και Κωδικοποίησης Εμπορευμάτων (Κώδικας HS). Οι τελωνειακοί δασμοί του Ιράν καθορίζονται από διάφορους παράγοντες:
- Παραγωγή εσόδων: Οι τελωνειακοί δασμοί αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων της κυβέρνησης, ιδίως υπό το πρίσμα των οικονομικών κυρώσεων και της μείωσης των εσόδων από το πετρέλαιο.
- Προστασία των εγχώριων βιομηχανιών: Υψηλότεροι δασμοί εφαρμόζονται σε αγαθά που ανταγωνίζονται την τοπική παραγωγή, ιδίως σε τομείς όπως η γεωργία, η κλωστοϋφαντουργία και η αυτοκινητοβιομηχανία.
- Προώθηση της αυτάρκειας: Στο πλαίσιο της οικονομικής του στρατηγικής, το Ιράν στοχεύει στη μείωση της εξάρτησής του από ξένα προϊόντα σε στρατηγικούς τομείς όπως τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα ηλεκτρονικά.
- Βιομηχανική ανάπτυξη: Εφαρμόζονται χαμηλότεροι δασμοί σε μηχανήματα και πρώτες ύλες για την προώθηση της εγχώριας παραγωγής.
Η δασμολογική δομή του Ιράν περιλαμβάνει γενικά:
- Τελωνειακός δασμός (τέλος διοδίων): Ο βασικός δασμός που επιβάλλεται στα εισαγόμενα εμπορεύματα, ο οποίος κυμαίνεται συνήθως από 0% έως 100%, ανάλογα με το προϊόν.
- Φόρος Εμπορικού Οφέλους: Μια πρόσθετη χρέωση που λειτουργεί ως συμπληρωματικός τελωνειακός δασμός σε ορισμένες εισαγωγές, ιδίως σε είδη πολυτελείας.
- Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ): Ο ΦΠΑ επιβάλλεται στα περισσότερα αγαθά, με τον κανονικό συντελεστή να είναι 9%. Ωστόσο, συχνά εφαρμόζεται σε συνδυασμό με άλλους δασμούς.
- Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης: Πρόσθετοι φόροι που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένα αγαθά όπως ο καπνός, το αλκοόλ (αν και το αλκοόλ απαγορεύεται σε μεγάλο βαθμό στο Ιράν) και τα καύσιμα.
Προτιμησιακές Δασμολογικές Συμφωνίες
Παρόλο που οι διεθνείς κυρώσεις περιορίζουν ορισμένες από τις εμπορικές επιλογές του Ιράν, η χώρα έχει συνάψει προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες με ορισμένους εταίρους. Αυτές οι συμφωνίες μειώνουν ή καταργούν τους δασμούς σε συγκεκριμένα προϊόντα που εισάγονται από χώρες εταίρους. Οι βασικές συμφωνίες περιλαμβάνουν:
- Προτιμησιακή Εμπορική Συμφωνία με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας (ECO): Αυτή η συμφωνία περιλαμβάνει χώρες όπως η Τουρκία, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, προσφέροντας μειωμένους δασμούς σε επιλεγμένα προϊόντα.
- Προτιμησιακή Εμπορική Συμφωνία με το Ιράκ: Ως ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους του Ιράν, το Ιράκ επωφελείται από μειωμένους δασμούς σε αγαθά που εξάγονται στο Ιράν.
- Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ): Το Ιράν απολαμβάνει προτιμησιακών δασμών από ορισμένες χώρες στο πλαίσιο του συστήματος ΣΓΠ, επιτρέποντας μειωμένους δασμούς σε επιλεγμένες εξαγωγές.
Ειδικοί δασμοί εισαγωγής και περιορισμοί
Εκτός από τους τυπικούς τελωνειακούς δασμούς, το Ιράν μπορεί να επιβάλει ειδικούς εισαγωγικούς δασμούς σε ορισμένα προϊόντα για διάφορους λόγους, όπως προστατευτισμό, αντίποινα ή οικονομικές κυρώσεις. Αυτοί οι δασμοί περιλαμβάνουν:
- Δασμοί αντιντάμπινγκ: Εφαρμόζονται σε αγαθά που εισάγονται σε τιμές χαμηλότερες από την εύλογη αγοραία αξία τους για την προστασία των εγχώριων παραγωγών.
- Αντισταθμιστικοί δασμοί: Επιβάλλονται για την αντιστάθμιση επιδοτήσεων που παρέχονται από ξένες κυβερνήσεις στους εξαγωγείς τους.
- Δασμοί που σχετίζονται με κυρώσεις: Λόγω διεθνών κυρώσεων, το Ιράν μπορεί να επιβάλει περιορισμούς ή δασμούς σε αγαθά από συγκεκριμένες χώρες, ιδίως εκείνες που ασκούν εχθρικές εξωτερικές πολιτικές ή εμπορικές πρακτικές.
Κατηγορίες προϊόντων και αντίστοιχοι δασμολογικοί συντελεστές
Γεωργικά Προϊόντα
1. Γαλακτοκομικά προϊόντα
Το Ιράν διαθέτει μια αναπτυσσόμενη γαλακτοκομική βιομηχανία, αλλά οι εισαγωγές είναι απαραίτητες για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης για ορισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι δασμοί στις εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων στοχεύουν στην προστασία των τοπικών παραγωγών.
- Γενικός δασμός: Τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα σε σκόνη, το βούτυρο και το τυρί υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 20% έως 40%, ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Οι εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων από χώρες μέλη του ECO, όπως η Τουρκία και το Πακιστάν, μπορούν να επωφεληθούν από μειωμένους δασμούς στο πλαίσιο προτιμησιακών εμπορικών συμφωνιών.
- Ειδικοί δασμοί: Δασμοί αντιντάμπινγκ μπορούν να επιβληθούν σε γαλακτοκομικά προϊόντα από χώρες όπου οι επιδοτήσεις στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό στην τοπική αγορά.
2. Κρέας και πουλερικά
Το Ιράν εισάγει σημαντική ποσότητα κρέατος και πουλερικών, ιδίως κατεψυγμένου κοτόπουλου και βοδινού, για να καλύψει την εγχώρια ζήτηση. Οι δασμοί είναι διαρθρωμένοι έτσι ώστε να προστατεύουν τους τοπικούς κτηνοτρόφους, διασφαλίζοντας παράλληλα την επισιτιστική ασφάλεια.
- Γενικός δασμός: Τα προϊόντα κρέατος, συμπεριλαμβανομένου του βοδινού, του χοιρινού και των πουλερικών, υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 15% έως 40%.
- Προτιμησιακά τιμολόγια: Μειωμένοι δασμοί ισχύουν για τις εισαγωγές κρέατος από χώρες με προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες, όπως το Ιράκ και το Πακιστάν.
- Ειδικοί δασμοί: Μπορούν να εφαρμοστούν ποσοστώσεις εισαγωγής και πρόσθετοι δασμοί σε συγκεκριμένα προϊόντα κρέατος, ιδίως κατεψυγμένα πουλερικά, για την προστασία των τοπικών αγροτών από τον κορεσμό της αγοράς.
3. Φρούτα και Λαχανικά
Παρά το γεγονός ότι είναι σημαντικός παραγωγός φρούτων και λαχανικών, το Ιράν εισάγει μια σειρά προϊόντων, ιδίως τροπικά φρούτα και λαχανικά εκτός εποχής.
- Γενικός δασμός: Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά υπόκεινται γενικά σε δασμούς μεταξύ 5% και 25%, ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος και την εποχή.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Μειωμένοι δασμοί ισχύουν για εισαγωγές από χώρες όπως η Τουρκία και το Αφγανιστάν βάσει προτιμησιακών εμπορικών συμφωνιών.
- Ειδικοί δασμοί: Ενδέχεται να επιβληθούν εποχιακοί δασμοί για την προστασία των τοπικών αγροτών κατά τις ώρες αιχμής της συγκομιδής για βασικές καλλιέργειες όπως μήλα, ντομάτες και πατάτες.
Βιομηχανικά Αγαθά
1. Αυτοκίνητα και Ανταλλακτικά Αυτοκινήτων
Το Ιράν διαθέτει σημαντική εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία και οι δασμοί στα εισαγόμενα οχήματα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τους τοπικούς κατασκευαστές και τα εργοστάσια συναρμολόγησης.
- Γενικός δασμός: Τα εισαγόμενα οχήματα υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 55% έως 100%, με υψηλότερους συντελεστές να εφαρμόζονται σε πολυτελή και πολυτελή οχήματα. Τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 20% έως 45%.
- Προτιμησιακά τιμολόγια: Τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων από χώρες όπως η Τουρκία και το Πακιστάν ενδέχεται να επωφεληθούν από μειωμένους δασμούς στο πλαίσιο προτιμησιακών εμπορικών συμφωνιών.
- Ειδικοί δασμοί: Ενδέχεται να επιβληθούν πρόσθετοι περιβαλλοντικοί φόροι σε οχήματα υψηλών εκπομπών για την προώθηση της χρήσης καθαρότερων εναλλακτικών λύσεων.
2. Ηλεκτρονικά και καταναλωτικά αγαθά
Το Ιράν εισάγει ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης, όπως τηλεοράσεις, smartphones και φορητούς υπολογιστές. Ωστόσο, οι δασμοί έχουν οριστεί σε υψηλά επίπεδα για την προστασία των τοπικών βιομηχανιών παραγωγής και συναρμολόγησης ηλεκτρονικών ειδών.
- Γενικός δασμός: Τα ηλεκτρονικά είδη που εισάγονται στο Ιράν υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 15% έως 50%, ανάλογα με την κατηγορία προϊόντος.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Ισχύουν μειωμένοι δασμοί για ηλεκτρονικά είδη που εισάγονται από χώρες με εμπορικές συμφωνίες, όπως η Τουρκία.
- Ειδικοί δασμοί: Ορισμένες ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας, όπως πολυτελή smartphone και κονσόλες παιχνιδιών, ενδέχεται να υπόκεινται σε πρόσθετους φόρους πολυτελείας ή επιβαρύνσεις.
Υφάσματα και Ένδυση
1. Ένδυση
Το Ιράν εισάγει σημαντική ποσότητα ενδυμάτων, ιδίως ειδών πολυτελείας και επώνυμων ενδυμάτων. Οι δασμοί σε αυτές τις εισαγωγές έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν την τοπική κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία, διασφαλίζοντας παράλληλα προσιτά καταναλωτικά αγαθά.
- Γενικός δασμός: Οι εισαγωγές ενδυμάτων υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 30% έως 60%, ανάλογα με το υλικό και τη μάρκα.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Στο πλαίσιο εμπορικών συμφωνιών με γειτονικές χώρες, οι εισαγωγές ενδυμάτων από χώρες όπως η Τουρκία και το Πακιστάν ενδέχεται να επωφεληθούν από μειωμένους δασμούς.
- Ειδικοί δασμοί: Ενδέχεται να επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί στις εισαγωγές ενδυμάτων χαμηλού κόστους από χώρες όπως η Κίνα, εάν διαπιστωθεί ότι υπονομεύουν την εγχώρια παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
2. Υποδήματα
Τα υποδήματα αποτελούν σημαντική κατηγορία εισαγωγών για το Ιράν, με δασμούς που έχουν διαμορφωθεί για την προστασία των εγχώριων κατασκευαστών, διασφαλίζοντας παράλληλα την πρόσβαση σε προσιτά προϊόντα.
- Γενικός δασμός: Οι εισαγωγές υποδημάτων υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 20% έως 50%, ανάλογα με τον τύπο και το υλικό.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Ισχύουν μειωμένοι δασμοί στις εισαγωγές υποδημάτων από χώρες με τις οποίες το Ιράν έχει συνάψει προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες.
- Ειδικοί δασμοί: Ενδέχεται να επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί στις εισαγωγές υποδημάτων χαμηλού κόστους από χώρες που εμπλέκονται σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως το ντάμπινγκ.
Πρώτες ύλες και χημικά
1. Μεταλλικά προϊόντα
Το Ιράν εισάγει μια ποικιλία μεταλλικών προϊόντων για χρήση στους τομείς των κατασκευών και της μεταποίησης. Αυτές οι εισαγωγές υπόκεινται σε δασμούς ανάλογα με την ταξινόμηση και την προβλεπόμενη χρήση τους.
- Γενικός δασμός: Τα μεταλλικά προϊόντα, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και ο χαλκός, υπόκεινται σε δασμούς από 10% έως 30%.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Ισχύουν μειωμένοι δασμοί στις εισαγωγές μετάλλων από χώρες του ECO όπως η Τουρκία και το Πακιστάν.
- Ειδικοί δασμοί: Δασμοί αντιντάμπινγκ μπορούν να επιβληθούν σε μεταλλικά προϊόντα από χώρες όπως η Κίνα, εάν διαπιστωθεί ότι επιδοτούνται ή πωλούνται σε τιμές χαμηλότερες από την αγορά.
2. Χημικά προϊόντα
Η χημική βιομηχανία του Ιράν αναπτύσσεται, αλλά η χώρα εισάγει ένα ευρύ φάσμα χημικών ουσιών για βιομηχανική και γεωργική χρήση.
- Γενικός δασμός: Τα χημικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των λιπασμάτων, των βιομηχανικών χημικών προϊόντων και των φαρμακευτικών προϊόντων, υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 5% έως 20%.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Ισχύουν μειωμένοι δασμοί στις εισαγωγές χημικών προϊόντων από χώρες με τις οποίες το Ιράν έχει εμπορικές συμφωνίες.
- Ειδικοί δασμοί: Ορισμένες επικίνδυνες χημικές ουσίες ενδέχεται να υπόκεινται σε πρόσθετους περιορισμούς ή περιβαλλοντικούς φόρους λόγω των επιπτώσεών τους στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Μηχανήματα και εξοπλισμός
1. Βιομηχανικά Μηχανήματα
Το Ιράν εισάγει σημαντικές ποσότητες βιομηχανικού μηχανήματος για να υποστηρίξει την ανάπτυξη της μεταποίησης και των υποδομών του. Οι δασμοί σε αυτά τα προϊόντα είναι γενικά χαμηλοί για να ενθαρρύνουν την εκβιομηχάνιση.
- Γενικός δασμός: Τα βιομηχανικά μηχανήματα υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 5% έως 15%, ανάλογα με τον τύπο του μηχανήματος και την προβλεπόμενη χρήση του.
- Προτιμησιακά τιμολόγια: Οι εισαγωγές μηχανημάτων από χώρες με προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες, όπως η Τουρκία και το Ιράκ, μπορούν να επωφεληθούν από μειωμένους δασμούς.
- Ειδικοί δασμοί: Ενδέχεται να επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί σε μηχανήματα που δεν πληρούν τα τοπικά πρότυπα ασφαλείας ή περιβάλλοντος.
2. Ιατρικός Εξοπλισμός
Ο ιατρικός εξοπλισμός είναι ζωτικής σημασίας για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης του Ιράν και οι δασμοί σε αυτά τα αγαθά είναι γενικά χαμηλοί για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές τεχνολογίες υγειονομικής περίθαλψης.
- Γενικός δασμός: Ο ιατρικός εξοπλισμός, όπως τα διαγνωστικά εργαλεία, τα χειρουργικά εργαλεία και τα νοσοκομειακά είδη, γενικά υπόκειται σε δασμούς από 0% έως 10%.
- Προτιμησιακοί δασμοί: Ισχύουν μειωμένοι δασμοί για ιατρικό εξοπλισμό που εισάγεται από χώρες με εμπορικές συμφωνίες, όπως η Τουρκία και το Ιράκ.
- Ειδικοί δασμοί: Μπορούν να χορηγηθούν έκτακτες δασμολογικές απαλλαγές κατά τη διάρκεια κρίσεων υγείας, ώστε να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα κρίσιμων ιατρικών εφοδίων.
Ειδικοί εισαγωγικοί δασμοί βάσει χώρας προέλευσης
Εισαγωγικοί δασμοί σε προϊόντα από συγκεκριμένες χώρες
Το Ιράν μπορεί να επιβάλει ειδικούς δασμούς ή περιορισμούς στις εισαγωγές από συγκεκριμένες χώρες με βάση εμπορικές πρακτικές, γεωπολιτικούς παράγοντες ή οικονομικές ανησυχίες. Μερικά βασικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Κίνα: Το Ιράν έχει επιβάλει δασμούς αντιντάμπινγκ σε μια σειρά κινεζικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του χάλυβα, των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και των ηλεκτρονικών ειδών, σε απάντηση στις ανησυχίες για αθέμιτες τιμές και στρέβλωση της αγοράς.
- Ηνωμένες Πολιτείες: Λόγω μακροχρόνιων γεωπολιτικών εντάσεων, το εμπόριο μεταξύ Ιράν και Ηνωμένων Πολιτειών είναι εξαιρετικά περιορισμένο και τα προϊόντα από τις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν κυρώσεις και πρόσθετους δασμούς.
- Ευρωπαϊκή Ένωση: Ενώ το Ιράν ιστορικά έχει εμπορικές συναλλαγές με την ΕΕ, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στο Ιράν λόγω του πυρηνικού του προγράμματος έχουν οδηγήσει σε υψηλότερους δασμούς και περιορισμούς σε συγκεκριμένα αγαθά που εισάγονται από χώρες της ΕΕ.
Δασμολογικές Προτιμήσεις για Αναπτυσσόμενες Χώρες
Το Ιράν παρέχει προτιμησιακή δασμολογική μεταχείριση στις εισαγωγές από αναπτυσσόμενες χώρες στο πλαίσιο διαφόρων εμπορικών συμφωνιών, όπως αυτές με χώρες εταίρους του ECO και του ΣΓΠ. Αυτές οι συμφωνίες περιλαμβάνουν μειωμένους δασμούς για αγαθά από αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως σε γεωργικά προϊόντα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και βιομηχανικά προϊόντα.
Βασικά στοιχεία για τη χώρα σχετικά με το Ιράν
- Επίσημη ονομασία: Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν
- Πρωτεύουσα: Τεχεράνη
- Μεγαλύτερες πόλεις:
- Τεχεράνη
- Μασάντ
- Ισφαχάν
- Κατά κεφαλήν εισόδημα: 5.600 USD (από το 2023)
- Πληθυσμός: Περίπου 85 εκατομμύρια
- Επίσημη γλώσσα: Περσικά (Φαρσί)
- Νόμισμα: Ιρανικό Ριάλ (IRR)
- Τοποθεσία: Βρίσκεται στη Μέση Ανατολή, συνορεύει με την Τουρκία και το Ιράκ στα δυτικά, το Τουρκμενιστάν στα βορειοανατολικά, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν στα ανατολικά και τον Περσικό Κόλπο στα νότια.
Γεωγραφία του Ιράν
Το Ιράν είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στη Μέση Ανατολή σε έκταση, με μια ποικιλόμορφη γεωγραφία που περιλαμβάνει βουνά, ερήμους και ακτές κατά μήκος του Περσικού Κόλπου και της Κασπίας Θάλασσας. Το τοπίο της χώρας κυριαρχείται από δύο μεγάλες οροσειρές: τα βουνά Ζάγκρος στα δυτικά και τα βουνά Άλμπορζ στα βόρεια. Το Ιράν βιώνει ένα ευρύ φάσμα κλιμάτων, από άνυδρες ερημικές περιοχές έως εύκρατες παράκτιες περιοχές.
Οικονομία του Ιράν
Το Ιράν έχει μια μικτή οικονομία με σημαντική παρουσία στον δημόσιο τομέα. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα οποία συνεισφέρουν σημαντικό μέρος των εσόδων από εξαγωγές και των κρατικών εσόδων της χώρας. Παρά τις οικονομικές κυρώσεις, το Ιράν έχει αναπτύξει μια μεγάλη βιομηχανική βάση, ιδιαίτερα στην ενέργεια, τα πετροχημικά, την αυτοκινητοβιομηχανία και τη γεωργία. Η χώρα έχει επιδιώξει να διαφοροποιήσει την οικονομία της προωθώντας τις μη πετρελαϊκές βιομηχανίες και ενισχύοντας την αυτονομία σε βασικούς τομείς.
Η οικονομία του Ιράν διαμορφώνεται επίσης από διεθνείς κυρώσεις, οι οποίες έχουν περιορίσει την πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές, περιορίζουν τις ξένες επενδύσεις και περιπλέκουν τις εμπορικές του σχέσεις. Παρά τις προκλήσεις αυτές, το Ιράν παραμένει μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της περιοχής και έχει ισχυρές εμπορικές σχέσεις με γειτονικές χώρες, όπως το Ιράκ, η Τουρκία και το Πακιστάν.
Σημαντικές βιομηχανίες στο Ιράν
1. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο
Ο τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας του Ιράν, αντιπροσωπεύοντας το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τις εξαγωγές. Το Ιράν κατέχει μερικά από τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, καθιστώντας το κρίσιμο παράγοντα στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
2. Πετροχημικά
Το Ιράν διαθέτει μια καλά ανεπτυγμένη πετροχημική βιομηχανία που παράγει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων τόσο για εγχώρια χρήση όσο και για εξαγωγή. Οι πετροχημικές εγκαταστάσεις της χώρας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της βιομηχανικής της βάσης και αποτελούν σημαντική πηγή ξένου συναλλάγματος.
3. Αυτοκινητοβιομηχανία
Η αυτοκινητοβιομηχανία του Ιράν είναι μία από τις μεγαλύτερες στη Μέση Ανατολή, παράγοντας τόσο επιβατικά οχήματα όσο και εμπορικά φορτηγά. Οι τοπικοί κατασκευαστές, όπως οι Iran Khodro και SAIPA, κυριαρχούν στην αγορά, αν και οι διεθνείς συνεργασίες ήταν επίσης σημαντικές στο παρελθόν.
4. Γεωργία
Η γεωργία είναι ένας βασικός τομέας για το Ιράν, απασχολώντας ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Η χώρα παράγει μια ποικιλία καλλιεργειών, όπως σιτάρι, ρύζι, φιστίκια, φρούτα και λαχανικά. Το Ιράν είναι επίσης σημαντικός παραγωγός σαφράν, χουρμάδων και ξηρών καρπών για τις παγκόσμιες εξαγωγικές αγορές.
5. Υφάσματα
Η κλωστοϋφαντουργία είναι μια σημαντική παραδοσιακή βιομηχανία στο Ιράν, με τη χώρα να παράγει μια σειρά προϊόντων, όπως χαλιά, υφάσματα και ενδύματα. Τα ιρανικά χαλιά και οι μοκέτες, ειδικότερα, είναι παγκοσμίως γνωστά για την ποιότητα και την κατασκευαστική τους δεινότητα.
