Η Ιορδανία, μια χώρα που βρίσκεται στην καρδιά της Μέσης Ανατολής, αποτελεί σημαντικό περιφερειακό κόμβο για το εμπόριο, ιδίως λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης και των ιστορικών εμπορικών οδών. Με περιορισμένους φυσικούς πόρους, η Ιορδανία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές για να υποστηρίξει την εγχώρια οικονομία και τις βιομηχανίες της. Η χώρα έχει θεσπίσει μια σχετικά ανοιχτή εμπορική πολιτική που επιτρέπει ένα ευρύ φάσμα εισαγωγών, συμπεριλαμβανομένων καταναλωτικών αγαθών, βιομηχανικών μηχανημάτων και πρώτων υλών. Η ιορδανική κυβέρνηση έχει επίσης επιδιώξει να διαφοροποιήσει την οικονομία της και να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές, ενισχύοντας τις τοπικές βιομηχανίες, αν και αυτό παραμένει μια πρόκληση λόγω του μικρού μεγέθους της χώρας, του άνυδρου κλίματος και της εξάρτησης από το εξωτερικό ενεργειακό εφοδιασμό.
Το τελωνειακό και δασμολογικό σύστημα της Ιορδανίας είναι δομημένο έτσι ώστε να ρυθμίζει τη ροή αγαθών στη χώρα, προωθώντας παράλληλα τις τοπικές βιομηχανίες, προστατεύοντας τους εγχώριους παραγωγούς και δημιουργώντας έσοδα για την κυβέρνηση. Οι εισαγωγικοί δασμοί επιβάλλονται στα αγαθά με βάση την ταξινόμησή τους βάσει του Εναρμονισμένου Συστήματος (HS), μιας παγκοσμίως αποδεκτής μεθόδου για την ταξινόμηση των εμπορεύσιμων προϊόντων. Εκτός από τους τελωνειακούς δασμούς, στις εισαγωγές εφαρμόζονται διάφοροι φόροι, συμπεριλαμβανομένου του Γενικού Φόρου Πωλήσεων (GST) και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης. Επιπλέον, η Ιορδανία έχει συνάψει προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες με αρκετές χώρες, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένους δασμούς ή απαλλαγές για ορισμένα αγαθά.
Επισκόπηση του Δασμολογικού Συστήματος της Ιορδανίας
Η Ιορδανία εφαρμόζει το δασμολογικό της σύστημα σύμφωνα με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), καθώς είναι μέλος του οργανισμού. Επιπλέον, η Ιορδανία συμμετέχει επίσης σε αρκετές συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) με χώρες και περιφερειακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Αραβικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (AFTA), της Μεγάλης Αραβικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (GAFTA) και μιας διμερούς συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές οι συμφωνίες έχουν επιτρέψει στην Ιορδανία να μειώσει ή να καταργήσει τους εισαγωγικούς δασμούς σε ορισμένα προϊόντα από χώρες μέλη.
Οι εισαγωγικοί δασμοί της Ιορδανίας αποτελούνται κυρίως από δασμούς κατ’ αξίαν (ένα ποσοστό της αξίας του προϊόντος) και ειδικούς δασμούς (ένα σταθερό ποσό ανά μονάδα). Οι εισαγωγικοί δασμοί που επιβάλλονται στα προϊόντα διέπονται από το Τελωνειακό Τμήμα της Ιορδανίας, το οποίο εφαρμόζει κανονισμούς σχετικά με τους δασμούς, τους φόρους και τις τελωνειακές διαδικασίες. Τα αγαθά που εισάγονται στην Ιορδανία υπόκεινται στους ακόλουθους κύριους φόρους:
- Τελωνειακοί Δασμοί: Πρόκειται για τον κύριο δασμό που επιβάλλεται στις εισαγωγές με βάση την ταξινόμησή τους σύμφωνα με τους κωδικούς του Εναρμονισμένου Συστήματος (ΕΣ).
- Γενικός Φόρος Πωλήσεων (GST): Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) 16% εφαρμόζεται στα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες που εισάγονται στην Ιορδανία.
- Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης: Ορισμένα προϊόντα όπως το αλκοόλ, ο καπνός και τα ζαχαρούχα ποτά υπόκεινται σε πρόσθετους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
- Άλλα τέλη: Το Τελωνειακό Τμήμα δύναται να επιβάλει πρόσθετα τέλη ή χρεώσεις για υπηρεσίες που σχετίζονται με τον εκτελωνισμό ή την ειδική διαχείριση.
Οι εισαγωγικοί δασμοί της χώρας είναι δομημένοι με τρόπο που εξισορροπεί την ανάγκη για κρατικά έσοδα με την επιθυμία προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης, ενθάρρυνσης των επενδύσεων και προστασίας των τοπικών βιομηχανιών.
Κατηγορίες Προϊόντων και Ισχύοντες Δασμοί
Οι δασμοί για τα εισαγόμενα προϊόντα στην Ιορδανία κατηγοριοποιούνται με βάση τον κωδικό HS, ο οποίος ταξινομεί τα αγαθά σε διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα με τη φύση τους. Ακολουθούν ορισμένες συνήθεις κατηγορίες προϊόντων και οι σχετικοί δασμοί τους.
Γεωργικά Προϊόντα
Τα γεωργικά προϊόντα που εισάγονται στην Ιορδανία υπόκεινται γενικά σε μέτριους έως υψηλούς δασμούς, καθώς η χώρα διαθέτει σημαντικό γεωργικό τομέα τον οποίο η κυβέρνηση επιδιώκει να προστατεύσει.
- Φρέσκα φρούτα και λαχανικά: Αυτά τα προϊόντα είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την κατανάλωση όσο και για το εμπόριο, με δασμούς που κυμαίνονται από 0% έως 25% ανάλογα με το προϊόν. Ορισμένα φρούτα και λαχανικά απαλλάσσονται από τους εισαγωγικούς δασμούς λόγω εποχιακών διακυμάνσεων στην τοπική παραγωγή.
- Κρέας και Πουλερικά: Οι εισαγωγικοί δασμοί για τα προϊόντα κρέατος κυμαίνονται από 10% έως 25%, ανάλογα με το αν το κρέας είναι φρέσκο, κατεψυγμένο ή επεξεργασμένο. Τα προϊόντα πουλερικών, όπως το κοτόπουλο, μπορούν να υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 15% έως 30%.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα: Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος, του τυριού και του βουτύρου, συχνά επιβαρύνονται με δασμούς που κυμαίνονται από 10% έως 30%, ανάλογα με τον τύπο του προϊόντος. Η κυβέρνηση προστατεύει την τοπική παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων επιβάλλοντας υψηλότερους δασμούς σε πολλές εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων.
- Δημητριακά και σιτηρά: Δημητριακά όπως το σιτάρι, το ρύζι και το καλαμπόκι αντιμετωπίζουν δασμούς από 5% έως 15%, αν και ορισμένα σιτηρά ενδέχεται να επωφεληθούν από χαμηλότερους δασμούς στο πλαίσιο εμπορικών συμφωνιών με άλλες αραβικές χώρες.
- Ζάχαρη: Η ζάχαρη είναι ένα προϊόν που υπόκειται σε αυστηρούς κανονισμούς στην Ιορδανία, με τους εισαγωγικούς δασμούς να κυμαίνονται συνήθως από 5% έως 25%, ανάλογα με το προϊόν και τις συνθήκες της αγοράς.
- Αλκοολούχα Ποτά: Τα αλκοολούχα ποτά όπως το κρασί, τα οινοπνευματώδη ποτά και η μπύρα φορολογούνται υψηλά στην Ιορδανία, με τους εισαγωγικούς δασμούς να κυμαίνονται από 50% έως 100%, ανάλογα με το προϊόν και την περιεκτικότητα σε αλκοόλ.
Καταναλωτικά Αγαθά
Τα καταναλωτικά αγαθά περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία ειδών, από ηλεκτρονικά είδη μέχρι ρούχα. Αυτά τα αγαθά εισάγονται συνήθως και υπόκεινται σε μέτριους εισαγωγικούς δασμούς.
- Ένδυση και Υφάσματα: Τα είδη ένδυσης, τα υφάσματα και τα είδη μόδας γενικά υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 10% έως 30%, ανάλογα με τον τύπο του υφάσματος και τη χώρα προέλευσης. Τα προϊόντα που εισάγονται από χώρες του Αραβικού Συνδέσμου ενδέχεται να πληρούν τις προϋποθέσεις για μειωμένους δασμούς στο πλαίσιο της Αραβικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (AFTA).
- Υποδήματα: Οι εισαγωγικοί δασμοί για παπούτσια, σανδάλια και άλλα είδη υποδημάτων κυμαίνονται συνήθως από 10% έως 25%, ενώ τα δερμάτινα υποδήματα γενικά υπόκεινται σε υψηλότερους δασμούς.
- Ηλεκτρονικά: Τα ηλεκτρονικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των smartphone, των υπολογιστών, των τηλεοράσεων και άλλων ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης, υπόκεινται σε εισαγωγικούς δασμούς από 0% έως 10%. Υπάρχουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις ή χαμηλότεροι δασμοί για ορισμένα ηλεκτρονικά είδη που εμπίπτουν σε Συμφωνίες Πληροφορικής (όπως υπολογιστές και εξαρτήματα).
- Οικιακές συσκευές: Οι συσκευές όπως ψυγεία, πλυντήρια ρούχων και κλιματιστικά γενικά υπόκεινται σε εισαγωγικούς δασμούς 10% έως 20%, αν και ορισμένες ενεργειακά αποδοτικές συσκευές ενδέχεται να πληρούν τις προϋποθέσεις για χαμηλότερους δασμούς.
- Έπιπλα: Οι εισαγωγές επίπλων συνήθως επιβαρύνονται με δασμούς από 10% έως 20%, ανάλογα με το υλικό, την ποιότητα και το εάν το είδος πληροί τις προϋποθέσεις για προτιμησιακή εμπορική συμφωνία.
Βιομηχανικά Προϊόντα
Ο βιομηχανικός τομέας της Ιορδανίας εισάγει πρώτες ύλες και τελικά προϊόντα που υποστηρίζουν τις διαδικασίες παραγωγής του. Αυτές οι εισαγωγές γενικά αντιμετωπίζουν χαμηλότερους δασμούς για την ενθάρρυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης.
- Χάλυβας και σίδηρος: Τα προϊόντα χάλυβα συνήθως υπόκεινται σε εισαγωγικούς δασμούς που κυμαίνονται από 0% έως 10%, ανάλογα με τον τύπο και την προβλεπόμενη χρήση του υλικού. Ορισμένοι τύποι χάλυβα που χρησιμοποιούνται για κατασκευαστικούς σκοπούς ενδέχεται να εξαιρούνται από δασμούς.
- Χημικά: Τα χημικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στη μεταποίηση, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τη γεωργία υπόκεινται σε εισαγωγικούς δασμούς που κυμαίνονται από 0% έως 15%. Ειδικές κατηγορίες, όπως τα φαρμακευτικά χημικά, ενδέχεται να υπόκεινται σε μειωμένους ή μηδενικούς δασμούς για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε βασικά προϊόντα.
- Πλαστικά Υλικά: Τα πλαστικά που χρησιμοποιούνται στη μεταποίηση συχνά υπόκεινται σε εισαγωγικούς δασμούς από 0% έως 10%, με υψηλότερους δασμούς για πιο εξειδικευμένα πλαστικά.
- Βιομηχανικά Μηχανήματα: Οι εισαγωγικοί δασμοί σε βιομηχανικά μηχανήματα, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού για την κατασκευή, τις κατασκευές και την εξόρυξη, κυμαίνονται γενικά από 0% έως 10%. Ορισμένα μηχανήματα που είναι απαραίτητα για επενδυτικά έργα ενδέχεται να είναι επιλέξιμα για απαλλαγές από δασμούς.
- Πρώτες ύλες για ηλεκτρονικά είδη: Η κατασκευή ηλεκτρονικών ειδών στην Ιορδανία βασίζεται στην εισαγωγή πρώτων υλών όπως ημιαγωγοί, πλακέτες κυκλωμάτων και άλλα εξαρτήματα. Οι εισαγωγικοί δασμοί σε αυτά τα προϊόντα είναι συνήθως χαμηλοί, κυμαινόμενοι από 0% έως 5%.
Οχήματα και Ανταλλακτικά Αυτοκινήτων
Η Ιορδανία είναι μια μεγάλη αγορά για προϊόντα αυτοκινητοβιομηχανίας και τα οχήματα συγκαταλέγονται στα κορυφαία εισαγόμενα αγαθά. Η χώρα επιβάλλει σημαντικούς δασμούς στις εισαγωγές αυτοκινήτων, ιδίως στα καινούργια οχήματα.
- Επιβατικά οχήματα: Οι εισαγωγικοί δασμοί για τα επιβατικά αυτοκίνητα κυμαίνονται συνήθως από 30% έως 50%, ανάλογα με τον όγκο του κινητήρα, το μοντέλο και την ηλικία του οχήματος. Τα νεότερα οχήματα με χαμηλότερες εκπομπές ρύπων ενδέχεται να επωφεληθούν από μειωμένους δασμούς.
- Εμπορικά οχήματα: Τα εμπορικά οχήματα, όπως φορτηγά, λεωφορεία και οχήματα κατασκευών, υπόκεινται σε δασμούς που κυμαίνονται από 20% έως 35%, με εξαιρέσεις για οχήματα που χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένους κλάδους (π.χ. γεωργία ή μεταφορές).
- Ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτων: Οι εισαγωγικοί δασμοί για ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτων κυμαίνονται συνήθως από 10% έως 25%, ανάλογα με τη φύση του εξαρτήματος και το εάν χρησιμοποιείται στη συναρμολόγηση οχημάτων τοπικής κατασκευής.
Ειδικοί εισαγωγικοί δασμοί για ορισμένες χώρες
Το σύστημα δασμών εισαγωγής της Ιορδανίας περιλαμβάνει διατάξεις για προτιμησιακούς δασμούς για αγαθά που προέρχονται από ορισμένες χώρες και περιοχές. Αυτές οι προτιμήσεις προέρχονται από εμπορικές συμφωνίες που έχει υπογράψει η Ιορδανία με διάφορα έθνη και περιφερειακές ομάδες.
- Ευρύτερη Αραβική Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (GAFTA): Ως μέλος της GAFTA, η Ιορδανία έχει υπογράψει συμφωνίες με άλλες αραβικές χώρες για τη μείωση ή την κατάργηση των δασμών σε αγαθά που διακινούνται εντός του αραβικού κόσμου. Αυτό ισχύει για ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών προϊόντων, των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και των βιομηχανικών προϊόντων.
- Ηνωμένες Πολιτείες: Μέσω της Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών (FTA) Ιορδανίας-ΗΠΑ, τα αγαθά που εισάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες απολαμβάνουν προτιμησιακή μεταχείριση, με πολλά προϊόντα των ΗΠΑ να εξαιρούνται από δασμούς ή να υπόκεινται σε χαμηλότερους συντελεστές. Σε αυτά περιλαμβάνονται βιομηχανικά προϊόντα, ηλεκτρονικά είδη, μηχανήματα και χημικά.
- Ευρωπαϊκή Ένωση: Η Ιορδανία έχει συνάψει Συμφωνία Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)-Ιορδανίας, η οποία παρέχει προτιμησιακούς δασμούς σε πολλά αγαθά που εισάγονται από χώρες της ΕΕ. Ορισμένα γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα επωφελούνται από μειωμένους δασμούς βάσει αυτής της συμφωνίας.
Άλλοι δασμοί και φόροι
Εκτός από τους τελωνειακούς δασμούς, επιβάλλονται διάφοροι φόροι στα εμπορεύματα που εισάγονται στην Ιορδανία:
- Γενικός Φόρος Πωλήσεων (GST): Ο τυπικός Φόρος Πωλήσεων 16% εφαρμόζεται στα περισσότερα εισαγόμενα αγαθά, με ορισμένες εξαιρέσεις για βασικά προϊόντα όπως τρόφιμα και φάρμακα.
- Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης: Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης επιβάλλονται σε αγαθά που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία ή το περιβάλλον, όπως το αλκοόλ, ο καπνός, τα ζαχαρούχα ποτά και ορισμένα είδη πολυτελείας. Ο συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης ποικίλλει ανάλογα με το προϊόν.
- Περιβαλλοντικός Φόρος: Ορισμένα προϊόντα που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, όπως τα μη ανακυκλώσιμα πλαστικά ή οι επιβλαβείς χημικές ουσίες, ενδέχεται να υπόκεινται σε περιβαλλοντικό φόρο ή πρόσθετη εισφορά.
Στοιχεία χώρας
- Επίσημη ονομασία: Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας
- Πρωτεύουσα: Αμμάν
- Πληθυσμός: Περίπου 11 εκατομμύρια (2023)
- Κατά κεφαλήν εισόδημα: Περίπου 4.500 δολάρια (2023)
- Επίσημη γλώσσα: Αραβικά
- Νόμισμα: Ιορδανικό Δηνάριο (JOD)
- Τοποθεσία: Βρίσκεται στη Μέση Ανατολή, συνορεύει με το Ιράκ στα ανατολικά, τη Σαουδική Αραβία στα νοτιοανατολικά, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη στα δυτικά και τη Συρία στα βόρεια.
Γεωγραφία
- Η Ιορδανία είναι μια μεσόγειος χώρα που βρίσκεται στην περιοχή του Λεβάντε της Μέσης Ανατολής. Έχει μια ποικιλόμορφη γεωγραφία που περιλαμβάνει την Κοιλάδα του Ιορδάνη (μέρος της Μεγάλης Ρηξιγενούς Κοιλάδας), τη Νεκρά Θάλασσα (το χαμηλότερο σημείο της γης) και ορεινές περιοχές στα βόρεια και νότια.
- Η ερημική περιοχή στα ανατολικά, γνωστή ως Ανατολική Έρημος ή Μπάντια, περιλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της έκτασης της χώρας, ενώ η δυτική είναι πιο εύφορη, με τη γεωργία να επικεντρώνεται γύρω από τον ποταμό Ιορδάνη και τη Νεκρά Θάλασσα.
Οικονομία
- Η Ιορδανία έχει μια σχετικά μικρή οικονομία που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις υπηρεσίες, ιδίως τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τον τουρισμό και την υγειονομική περίθαλψη. Έχει περιορισμένους φυσικούς πόρους, γεγονός που συμβάλλει στην εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας και άλλων πρώτων υλών.
- Η οικονομία αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδίως μεταξύ των νέων, και το βάρος της φιλοξενίας μεγάλου αριθμού προσφύγων από γειτονικές συγκρούσεις.
Σημαντικές Βιομηχανίες
- Μεταλλεία και Φωσφορικά: Η Ιορδανία είναι σημαντικός εξαγωγέας φωσφορικών αλάτων και καλίου, τα οποία είναι απαραίτητα για τη βιομηχανία λιπασμάτων.
- Τουρισμός: Η πλούσια ιστορία και οι πολιτιστικοί χώροι της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Πέτρας και της Νεκράς Θάλασσας, καθιστούν τον τουρισμό μια σημαντική βιομηχανία.
- Μεταποίηση: Η Ιορδανία έχει έναν αναπτυσσόμενο μεταποιητικό τομέα, με βασικούς κλάδους τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα χημικά προϊόντα, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και την επεξεργασία τροφίμων.
- Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες: Το Αμμάν είναι ένας περιφερειακός χρηματοοικονομικός κόμβος, με έναν αναπτυσσόμενο τραπεζικό και ασφαλιστικό τομέα.
